به منظور بررسی اثر متقابل ژنوتیپ × محیط، با هدف تعیین سازگاری و پایداری عملکرد دانه لاین های جدید گندم نان در مناطق دارای آب و خاک شور معتدل کشور، تعداد هفده لاین جدید پیشرفته گندم نان به همراه ارقام روشن، کویر و بم، به عنوان ارقام شاهد متحمل به تنش شوری، درقالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه های یزد،  بیرجند و اصفهان در شرایط تنش شوری EcSoile=8-14 ds/m) و (Ecwater=8-12 ds/m به مدت دو سال زراعی(83-1381) ارزیابی شدند. بر اساس نتایج تجزیه واریانس مرکب دو ساله اثرهای مربوط به ژنوتیپ، سال × مکان، ژنوتیپ × سال و اثر متقابل سه جانبه ژنوتیپ × سال × مکان معنی دار بود. با توجه به نتایج بررسی پایداری و سازگاری با روش ها ومعیارهای مختلف پایداری، لاین های MS-81-14، MS-81-4،MS-81-3 و MS-81-5  به عنوان لاین های پرمحصول و پایدار شناسایی شدند. لاینMS-81-14  با شجره 1-66-22/Inia  با داشتن بیشترین عملکرد دانه (470/5 تن در هکتار)، بالاترین مقدار معیار گزینش همزمان برای عملکرد و پایداری (23=YS)، بیشترین مقدار ضریب تبیین (R2=%97/4)، کمترین میانگین رتبه (42/R=3)، انحراف معیار رتبه پایین (609/SDR=4)، واریانس پایداری  (σi2) غیرمعنی دار و اکووالانس ریک پایین (Wi) به عنوان لاین با عملکرد بالا و پایدار و سازگار با مناطق معتدل دارای آب و خاک شور شناسایی و انتخاب شد.

وجود ناپیوستگی ها، تنوع ذاتی توده سنگ و خواص ناپیوستگی و عدم قطعیت های مرتبط با جهت ها و بزرگی تنش های برجا، مشکلات مهندسی سنگ را به چالش می کشد. مدل سازی عددی می تواند مهندسان کنترل زمین را در طراحی و ارزیابی پایداری حفاری ها یاری کند. اگر داده های گسترده زمین شناسی و ژئوتکنیکی در دسترس باشد، می توان با انجام مدل سازی عددی، پیش بینی های جزئی تغییر شکل، تنش و پایداری را انجام داد. در غیر این صورت، هنوز می توان از مدل سازی عددی برای انجام مطالعات پارامتریک استفاده کرد تا بینش در محدوده احتمالی پاسخ های یک سیستم را بدلیل محدوده های احتمالی پارامترهای مختلف بدست آورد. مطالعات پارامتریک می تواند به شناسایی پارامترهای اصلی و تأثیر آنها بر پایداری حفاری های زیرزمینی کمک کند. اولویت های آزمایش مواد و بررسی سایت را می توان براساس پارامترهای کلیدی انتخاب شده از مطالعات پارامتریک تعیین کرد. مهمترین روشهای مدل سازی در تحلیل پایداری شامل روش اجزای محدود، روش اختلاف محدود، روش عنصر مرزی و روش عنصر مجزا است که در سه حالت استاتیک، شبه استاتیکی و دینامیکی و در دو وضعیت مشخص و احتمال استفاده می شود. در این مقاله، هر یک از این روش ها و نقاط ضعف و قوت آنها را بررسی می کنیم.متن کامل این مقاله به زبان انگلیسی می باشد. لطفا برای مشاهده متن کامل مقاله به بخش انگلیسی مراجعه فرمایید.لطفا برای مشاهده متن کامل این مقاله اینجا را کلیک کنید.

به منظور بررسی پایداری عملکرد دانه لاین های امیدبخش کلزا در شرایط مختلف محیطی، سیزده ژنوتیپ بهاره کلزا در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و در چهار مکان (کرج، ساری، گرگان و زابل) طی دو سال زراعی (96-1394) ارزیابی شدند. تجزیه واریانس ساده نشان داد که بین ارقام از لحاظ عملکرد دانه اختلاف معنی داری در سطح احتمال 1% وجود دارد که بیانگر وجود تنوع ژنتیکی کافی بین تیمارهاست. در تجزیه واریانس مرکب، اثرات سال، مکان، سال×مکان و ژنوتیپ×مکان نیز در سطح احتمال 1 درصد معنی دار بود. مقایسه میانگین عملکرد دانه نشان داد که ژنوتیپ های Simba، L104 وRGS003 بیشترین عملکرد دانه را به ترتیب 3105، 3058، 3032 کیلوگرم در هکتار تولید کردند. برای تجزیه پایداری از روش های مختلف پایداری شامل روش های تک متغیره و رگرسیونی (جمعا 12 روش) استفاده شد. براساس تلفیق نتایج این روش ها، سه ژنوتیپ Simba، L104 وRGS003 پایدار و پرمحصول شناخته شدند. برای مطالعات تکمیلی توصیه می شود که از این ارقام پایدار و پرمحصول در اجرای آزمایش های تحقیقی-تطبیقی در مناطق هدف در شرایط زارعان استفاده شود.

به منظور بررسی اثر متقابل ژنوتیپ × محیط و تجزیه پایداری، آزمایشی با استفاده از 17 لاین و رقم نخود در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار به مدت دو سال 83-1382 در پنج ایستگاه تحقیقات کشاورزی کرمانشاه، لرستان، گچساران، گرگان و ایلام در شرایط دیم اجرا گردید. نتایج تجزیه مرکب نشان داد که اثر متقابل سال × مکان، رقم × مکان و سال × مکان × رقم معنی دار می باشد. معنی دار بودن اثر متقابل ژنوتیپ × محیط حاکی از یکسان نبودن واکنش ارقام به محیط های مختلف است، لذا تجزیه پایداری با روش های مختلف پایداری انجام شد. استفاده از روش ضریب تغییرات محیطی (CVi) نشان داد که ژنوتیپ های 1، 7، 13، 15 و 17 با عملکرد بالا و تغییرات کمتر جزء ژنوتیپ های پایدار محسوب می شوند. با استفاده از روش مجموع رتبه (RSM)، ژنوتیپ های 7، 13 و 5 به عنوان ژنوتیپ های پایدار شناخته شدند. گزینش همزمان برای عملکرد و پایداری (Ysi) و واریانس شوکلا (s2i) نشان داد که ژنوتیپ 13 از نظر پایداری و عملکرد وضعیت بهتری نسبت به بقیه ژنوتیپ ها دارد و همچنین نتایج تجزیه پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ ها بر پایه پارامتر ارزش پایداری (ASV) AMMI نشان داد که ژنوتیپ 13 پایدارترین ژنوتیپ در بین ارقام است. لذا ژنوتیپ 13 (FLIP 97-114) با توجه به عملکرد بالاتر از میانگین کل و وجود پایداری آن در همه روش ها به عنوان ژنوتیپ برتر انتخاب گردید. نتایج حاصل از تجزیه پایداری به روش های مختلف نشان داد که تمامی روش های موجود تجزیه پایداری نتایج تقریبا مشابهی ارایه می دهند. اما از بین تمامی روش های مورد مطالعه در این تحقیق، پارامتر ارزش پایداری  (ASV) AMMIبه دلیل اینکه یکی از کاربردی ترین روش ها برای تجزیه پایداری می باشد و از طرفی توجیه 76% از تغییرات مجموع مربعات اثر متقابل روش مناسب و قدرتمندی در تجزیه پایداری نسبت به سایر روش ها محسوب می شود.

هدف از این تحقیق تجزیه اثرات متقابل ژنوتیپ و محیط بر روی عملکرد علوفه تر 15 لاین سورگوم علوفه ای با استفاده از تجزیه مدل اثرات اصلی افزایشی و ضرب پذیر امی (AMMI) و نیز ارزیابی ژنوتی پها، محی طها و اثرات متقابل آنها با استفاده از آمار ههای پایداری و اکووالانس ریک بود. آزمایشات در دو ایستگاه تحقیقات کشاورزی نیشابور و طرق مشهد طی سال های 88 - 1386 به مدت سه سال زراعی اجراء شدند. نتایج حاصل از تجزیه امی بر روی عملکرد علوفه تازه نشان داد که اثرات اصلی ژنوتیپ، محیط، اثرات متقابل آنها و دو مولفه اول اثر متقابل معنی دار بودند. نمودار بای پلات امی قادر به تفکیک ژنوتی پهای پایدار و محیط های با قدرت تفکیک بالا از محیط های ضعیف بود. در محیط های مورد بررسی بر اساس نتایج تجزی ه امی و پارامتر های پایداری مورد مطالعه، ژنوتیپ های 15و 5 با عملکرد بالاتر از میانگین دارای بیشترین پایداری بودند در صورتیکه ژنوتیپ های1 و 3 با بیشترین تاثیر در اثر متقابل ناپایدارترین ژنوتی پها شناخته شدند. نتایج حاصل از توصیه ژنوتی پها برای دو منطقه مورد مطالعه در مدل امی نشان داد که ژنوتیپ های1 و 3 بیشترین سازگاری را در سه سال زراعی به شرایط نیشابور داشتند، در حالیکه ژنوتیپ های 5 و 15 بیشترین سازگاری را به شرایط مشهد در طی این بررسی نشان دادند.

اهداف: این مطالعه به منظور ارزیابی واکنش ژنوتیپ های مختلف جو و درک بهتر اثر متقابل ژنوتیپ× محیط در مناطق مختلف اقلیم سرد کشور و انتخاب ژنوتیپ های پایدار انجام شد.مواد و روش ها: تعداد 4 ژنوتیپ جو شامل ارقام جلگه، مهتاب، بهمن، لاین CB-96-10، به همراه چهار ژنوتیپ وارداتی در 5 ایستگاه کرج، زنجان، جلگه رخ، اردبیل و میاندوآب در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دو سال متوالی کشت و ارزیابی شد. پس از به دست آوردن عملکرد ارقام در هر محیط، تجزیه واریانس مرکب انجام شد. با توجه به معنی دار بودن اثر متقابل ژنوتیپ × محیط، برای تعیین سازگاری و پایداری ارقام از روش های مختلف تجزیه پایداری (پارامتریک و ناپارامتری) و روش AMMI استفاده شد. یافته ها: در روش ابرهارت و راسل ژنوتیپ های G1، G4 و G6، در روش های پارامتری ژنوتیپ های G1، G4، G6 و تا حدودی G7 و در روش های ناپارامتری ژنوتیپ های G1، G4 و G6 به عنوان ژنوتیپ های پایدار شناسایی شدند. با توجه به مقایسه میانگین عملکرد، معیارهای پایداری و خصوصیات زراعی و سازگاری عمومی با استفاده از تجزیه AMMI، ژنوتیپ های G6، G1 و G7 به ترتیب به عنوان مناسب ترین و سازگارترین ژنوتیپ ها شناخته شدند و می توانند به عنوان ارقام جو سازگار در کلیه مناطق سرد کشور مورد توجه قرار گیرند. ژنوتیپ های G2 و G3 نیز ارقامی با سازگاری خصوصی محسوب می شوند.نتیجه گیری: با توجه به نتایج می توان ژنوتیپ های G6 و G1 را به عنوان سازگارترین ژنوتیپ ها در کلیه مناطق سرد کشور و ژنوتیپ های G2 و G3 را نیز به عنوان ژنوتیپ های با سازگاری خصوصی بالا در مناطق پر پتانسیل محسوب کرد.

هدف از این تحقیق تجزیه آثار متقابل ژنوتیپ و محیط روی عملکرد دانه لاین ها و ارقام جو، شناسایی ژنوتیپ های متحمل شوری با عملکرد پایدار و نیز ارزیابی ژنوتیپ ها، محیط ها و آثار متقابل آنها با استفاده از آماره های پایداری مختلف بود. این پژوهش به صورت دو آزمایش جداگانه یکی تحت تنش شوری و دیگری بدون تنش، طی دو سال زراعی 94-1392 در مزرعه ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی نیشابور اجرا شد. هر آزمایش شامل 17 رقم و لاین امیدبخش جو بود که در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. بر اساس پارامتر های پایداری روش رگرسیونی ابرهارت و راسل ارقام فجر30، نیک و لاین امیدبخش MBS82-4 واجد سازگاری مطلوب بودند. با استفاده از روش گزینش همزمان عملکرد و پایداری به ترتیب ارقام فجر 30، MBS82-5، MBS87-12، ریحان، والفجر و نیک گزینش شدند. نتایج حاصل از تجزیه امی روی عملکرد دانه نشان داد که اثرات اصلی ژنوتیپ، محیط، اثرات متقابل آنها و دو مؤلفه اول اثر متقابل معنی دار بودند. نمودار بای پلات امی قادر به تفکیک ژنوتیپ های پایدار و محیط های با قدرت تفکیک بالا از محیط های ضعیف بود. برای محیط شور ژنوتیپ های فجر30 MBS87-12 در هر دو سال زراعی بهترین ژنوتیپ ها با سازگاری ویژه بودند.